Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk dönemi boyunca en sık görülen nörolojik bozukluklardan biridir. Bu durum, dikkat süresinin kısalığı, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösterir. DEHB, bireylerin günlük yaşamda akademik başarı, sosyal ilişkiler ve aile içi uyum gibi birçok alanda zorluk yaşamasına neden olabilir.
DEHB Belirtileri
DEHB’nin en yaygın belirtileri arasında dikkat dağınıklığı, uzun süre bir iş veya göreve odaklanamama, gereksiz yere hareket etme isteği ve dürtüsel davranışlar yer alır. Ayrıca, sıklıkla unutkanlık, organize olma zorluğu, düşünmeden hareket etme gibi durumlar gözlemlenir. Bu belirtiler, okulda, evde ya da sosyal ortamlarda çocukların verimli bir şekilde görev yapmalarını engelleyebilir.
DEHB’nin Nedenleri
DEHB’nin kesin nedeni henüz tam olarak belirlenmemiştir, ancak genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Beyindeki bazı kimyasal dengesizlikler ve nörolojik yapısal farklılıklar da DEHB’nin ortaya çıkmasına neden olabilir. Ailede DEHB tanısı almış bireylerin olması, çocuğun DEHB geliştirme riskini artırabilir.
DEHB Tanısı
DEHB tanısı, bir uzman tarafından yapılan ayrıntılı değerlendirme ile konulmaktadır. Bu süreç, çocuğun davranışlarının gözlemlenmesi, öğretmen ve aileden alınan bilgiler ve çeşitli psikolojik testler ile desteklenir. DEHB tanısı için belirtilerin en az 6 ay boyunca sürekli olarak mevcut olması gerekmektedir.
DEHB’nin Tedavisi
DEHB tedavisi, genellikle birden fazla yaklaşımın bir arada kullanılmasıyla yapılır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), dikkat ve davranış yönetimi konusunda çocukların becerilerini geliştirmek için etkili bir yöntemdir. Ayrıca, dikkat eksikliğini ve hiperaktiviteyi dengelemek amacıyla bazı ilaç tedavileri de kullanılabilir. Tedavi sürecinde ailelerin desteği, çocukların tedaviye uyumlarını artırır.
DEHB ile Başa Çıkma Yolları
DEHB ile başa çıkmak için çocukların rutinlerine yapılandırılmış bir düzen ve disiplin getirilmesi önemlidir. Ayrıca, duygusal destek, problem çözme becerilerinin geliştirilmesi ve özgüven artırıcı yaklaşımlar, çocuğun akademik ve sosyal hayatında olumlu değişiklikler yaratabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
DEHB’nin başlıca belirtileri arasında dikkat dağınıklığı, uzun süre bir göreve odaklanamama, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik bulunur. Bu belirtiler, çocuğun okulda, evde ve sosyal yaşamda zorluk yaşamasına neden olabilir.
DEHB tedavisinde psikoterapi (özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi), ilaç tedavisi ve yapılandırılmış bir çevre oluşturma gibi yöntemler kullanılabilir. Tedavi kişiye özel olarak planlanır ve genellikle birden fazla yöntemin bir arada kullanılması en iyi sonucu verir.
İlaçlar, DEHB belirtilerini yönetmede önemli bir rol oynar. Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi dengelemek için kullanılan ilaçlar, çocukların odaklanma sürelerini artırabilir ve dürtüselliklerini kontrol altına alabilir. Ancak ilaç tedavisi, terapiler ve çevresel düzenlemelerle birlikte kullanıldığında daha etkili olur.
Hayır, DEHB sadece çocuklarda görülmez. Ergenlik ve yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Ancak belirtiler genellikle çocukluk döneminde daha belirgin olur ve tedavi gereksinimi daha erken fark edilir.
Ailelerin DEHB tedavisinde büyük bir rolü vardır. Ailelerin, çocuğa yönelik destekleyici ve yapılandırılmış bir ortam sunmaları, tedaviye uyumu artırır. Ayrıca, aile üyeleri terapistlerle iş birliği yaparak, çocuğun evde de başarılı bir şekilde desteklenmesine yardımcı olabilirler.
